Co wyróżnia włoską porcelanę?
Jeszcze wielu z nas pamięta te czasy, gdy picie kawy ze „szklanki z koszyczkiem” było w Polsce standardem, który – jak się wówczas wydawało - być może na zawsze wrył się w rzeczywistość. Tak na ogół pijano kawę w domu, a także kawiarniach i restauracjach. Zachowana cudem porcelana, która dzisiaj przeżywa swój zasłużony powrót w różnych ozdobnych odsłonach bardzo często stanowiła jedynie - no właśnie - ozdobę kredensu, czasem zbyt cenną, by można było na co dzień ot tak pić z niej kawę. Na szczęście zwyczaj picia kawy ze szklanki można uznać za słusznie miniony, ponieważ cienkie szklanki zostały wyparte przez porcelanowe filiżanki. Ale czy zastanawialiście się nad tym, dlaczego kawiarniane filiżanki z włoskiej porcelany mają grube ścianki? Co decyduje o tym, że w każdej kawiarni filiżanki mają niemal identyczną pojemnością?
Czemu filiżanki mają grube ścianki?
Z pewnością zauważyliście, że tym, co wyróżnia włoską porcelanę, w której serwuje się kawę, są filiżanki o grubych ściankach. To zupełnie inne podejście do serwowania kawy niż do niedawna miało to miejsce w Polsce. Czy grubość ścianek rzeczywiście ma znaczenie? Zasadnicze! Porcelana odpowiedniej grubości lepiej utrzymuje temperaturę kawy. Co więcej, uzyskana na powierzchni espresso crema jest bardziej stabilna, co odgrywa istotną rolę przy wykonywaniu wzorów latte art. By tak się jednak stało, filiżanka powinna być wcześniej podgrzana – gorącą wodą, parą z dyszy spieniającej lub przy pomocy podgrzewacza. Odpowiednia temperatura ceramiki dodatkowo wydobywa wszystkie pożądane aromaty kawy, dlatego zawsze warto pamiętać o tym, by wstępnie ogrzać filiżankę.
Idealna filiżanka do espresso
Przywykliśmy do tego, że espresso podaje się w niewielkiej filiżance. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, że naczynie, w którym podaje się espresso, powinno spełniać ściśle wytyczone normy. Zostały one spisane przez Włoski Narodowy Instytut Espresso (Istituto Nazionale Espresso Italiano, w skrócie INEI), wraz z dokładnymi instrukcjami zaparzania tej kawy. Jak zatem powinna wyglądać filiżanka do podawania espresso? Zaleca się, by była to biała porcelanowa filiżanka, pozbawiona zdobień po wewnętrznej stronie. Powinna mieć eliptyczny kształt i pojemność od 50 do 100 ml. Zdaniem ekspertów z INEI, tylko takie parametry pozwalają na docenienie idealnej cremy, doskonałego zapachu i aksamitnej konsystencji espresso.
Wzorcowe espresso to zaledwie 25 ml naparu, po co więc tak pojemna filiżanka? Pozostała przestrzeń naczynia pozwala zamieszać kawę i uwolnić jej aromaty. Bariści wskazują również, że do espresso najlepiej sprawdzają się filiżanki o nieckowatym dnie i łagodnie opadających ściankach, dzięki którym kawa może swobodnie spływać, a na powierzchni tworzy się aksamitna pianka.
Idealna filiżanka do cappuccino
INEI wypracował także standardy dotyczące przygotowywania i serwowania idealnego cappuccino. W tym wypadku filiżanka powinna mieć pojemność około 160 mililitrów, by pomieścić w sobie espresso (25 ml) oraz 100 ml mleka, które pod wpływem spieniania zwiększy swoją objętość do 125 ml. Po połączeniu kawowego naparu i puszystego mleka, całość napoju powinna sięgać brzegów filiżanki, a nawet nieco wystawać, tworząc widoczne wybrzuszenie. Charakterystycznym elementem włoskiego cappuccino jest orzechowo brązowy rant, powstały na skutek wlewania spienionego mleka do espresso. Aby uzyskać ten efekt, filiżanka powinna mieć eliptyczne dno i nieco wybrzuszone ścianki.
Włoska porcelana – różnorodne wzornictwo.
Patrząc jednak na ogromną różnorodność, jeśli chodzi o wygląd filiżanek, można się przekonać, że standardy wytyczone przez INEI stosowane są wybiórczo przez producentów włoskiej porcelany. Filiżanki często zdobią fantazyjne wzory lub pstrokate kolory, czasem naczynia wykonane są z grubego szkła, nie zawsze też mają zalecany kształt. Powód jest oczywisty, nie każdy, a raczej w zdecydowanej mniejszości są ci, którzy chcą mieć wyłącznie filiżanki, które spełniają przede wszystkim obce im standardy. Większość pragnie – i słusznie – by ich porcelana spełniała ich standardy, cieszyła ich oczy oraz pasowała do ich kuchni. Jednak od jednej cechy odstępstwa nie ma w przypadku włoskich filiżanek, mianowicie od grubości ścianek, które dzięki wspomnianej właściwości utrzymywania ciepła powodują, że kawa po prostu smakuje lepiej, a czy nie o to przede wszystkim chodzi? Sięgajmy zatem po włoską porcelanę!
