Yerba mate - pobudzająca alternatywa dla kawy
Herbata należy do najczęściej pijanych napojów na świecie. Polacy najchętniej sięgają po herbatę czarną, Earl Gray lub zieloną. Od herbaty lubimy zaczynać dzień, równie chętnie pijamy ją do posiłku. Znacznie mniej osób wybiera yerba mate — aromatyczny i mocno pobudzający napar rodem z Ameryki Południowej. Choć stawia się ją w jednym rzędzie z herbatą, produkuje się ją z zupełnie innego gatunku roślin.
Skąd się wzięła yerba mate?
Yerba mate, nazywana także mate, herbatą paragwajską lub herbatą jezuitów, to napój wywodzący się z krajów Ameryki Południowej. W odróżnieniu od znanej nam herbaty, którą wytwarza się z liści krzewów Camellia sinensis, susz yerba mate powstaje z liści i łodyżek ostrokrzewu paragwajskiego (Ilex parahuariensis). Jest to wiecznie zielone drzewo, które w stanie dzikim rośnie na górzystych terenach Paragwaju, Urugwaju, północnej Argentyny oraz południowej Brazylii. W tych krajach yerba mate spożywana jest powszechnie do nawet 1 litra tego napoju na mieszkańca dziennie.
Yerba mate jest świętym zielem Indian Guarani. Przygotowanie naparu z tej rośliny to dla nich swego rodzaju rytuał, który wymaga kilku niezbędnych sprzętów oraz procedur. O jego istnieniu nie wiedziałby nikt, gdyby nie jezuiccy misjonarze, którzy dotarli do plemienia Guarani w XVII wieku. To właśnie oni rozpropagowali yerbę w Europie, jako alternatywę dla herbaty.
Jak powstaje yerba mate?
Zbiory yerba mate trwają od wczesnej wiosny do końca lata. Najbardziej ceniony jest surowiec zebrany wiosną, uważa się bowiem, że ma bardziej intensywny smak i lepiej pobudza. Ostrokrzew paragwajski to sporych rozmiarów drzewo, dlatego najpierw ścina się większe gałęzie, a następnie ze zbiorów wstępnie selekcjonuje się listki oraz cienkie gałązki, które szybko poddaje się obróbce.
Kolejnym krokiem jest dwuetapowe suszenie yerba mate (sapecado i secado) oraz mechaniczne rozdrabnianie liści. Potem trafia ona do jutowych worków i leżakuje od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Po określonym czasie liście ponownie są mielone, przesiewane i ostatecznie pakowane, by trafić na sklepowe półki.
Wyróżnia się kilka rodzajów yerba mate, jednak najczęściej wymienia się gatunki elaborada oraz despalada. Elaborada to yerba, która składa się z liści oraz patyczków i pewnej ilości pyłu, suszy się ją gorącym dymem. Despalada pozbawiona jest patyczków, które usuwa się na etapie przesiewania.
Dlaczego warto pić yerba mate? Właściwości zdrowotne.
Swoją rosnącą popularność yerba mate zawdzięcza działaniu pobudzającemu oraz przyspieszającemu przemianę materii. Napar z yerby zawiera liczne związki chemiczne, w tym antocyjany, flawonoidy, fenolokwasy, ksantyny i saponiny. Wysoka zawartość substancji przeciwutleniających czyni z tego naparu skuteczną broń w walce z wolnymi rodnikami, będącymi jednym z głównych czynników rozwoju chorób cywilizacyjnych. Zawarte w yerbie substancje obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz działają kardioprotekcyjne. Liczne badania dowodzą, że yerba mate może usprawniać pracę nerek, a także zwiększać wydzielanie soku żołądkowego.
Yerba mate zawiera spore ilości alkaloidów purynowych — kofeiny, teofiliny i teobrominy. To właśnie te związki działają pobudzająco. Picie yerby poprawia samopoczucie i redukuje zmęczenie, dlatego stosowana jest jako naturalny stymulant i alternatywa dla kawy oraz herbaty. Dodatkowo zawarte w yerba mate kofeina i saponiny wpływają na utratę wagi, co znacząco wpłynęło na popularność tego napoju.
Jak pić yerba mate?
Yerba mate najpierw zalewamy odrobiną zimnej wody, aby zwilżyć susz, a następnie dopełniamy gorącą wodą o temperaturze około 80 st. C. Po kilku minutach yerba mate jest gotowa. Susz można wielokrotnie zalewać, jego smak będzie się stopniowo zmieniał. Zazwyczaj poleca się, by pić yerba mate, używając dwóch sprzętów — bombillę i matero. Co to takiego? Matero to naczynie potrzebne do zaparzenia yerba mate. Może być wykonane z owoców tykwy, drewna lub ceramiki, jednak to ostatnie łatwiej jest utrzymać w czystości. Bombilla jest formą rurki, przez którą pije się yerba mate. Ale brak bombilli i matero wcale nie musi być przeszkodą. Do zaparzenia yerba mate możemy wykorzystać posiadane w domu sprzęty. To dobre rozwiązanie dla osób, które nie znają yerba mate i nie są w pełni przekonane, czy chcą inwestować w tradycyjne akcesoria. Do tego celu sprawdzi się sitko do zaparzania herbaty — wystarczy wsypać susz do sitka, zalać go wodą i po określonym czasie usunąć sitko z naparu. Możemy też użyć french pressa, wykorzystując go tak samo, jak przy parzeniu kawy, jednak przestrzegając gramatury i czasu parzenia dla yerby. Również posiadacze Aeropressu mogą eksperymentować z zaparzaniem yerby.
